جراحی صرع

جراحی صرع روشی است که یک قسمت از مغز که باعث بروز صرع می‌شود پس از تعیین کردن با دستگاههای پیشرفته و دقیق برداشته خواهد شد یا آنکه پزشک به تغییر آن قسمت می‌‌پردازد. انجام جراحی صرع زمانی به یک روش سودمند تبدیل می‌شود که این اختلال همیشه در یک بخش ثابت از مغز به وجود بیاید. جراحی صرع اولین خط درمان در بیماری صرع نیست اما زمانی انجام این نوع جراحی پیشنهاد می‌‌شود که درمانهای دارویی متعدد و مختلف در درمان صرع با شکست مواجه شده باشد و مشکل بیمار کنترل نشده باشد. پزشک قبل از تصمیم گیری برای انجام جراحی صرع درخواست انجام ارزیابی‌های خاصی را می‌دهد تا بتواند به این نتیجه برسد که آیا فرد می‌تواند متقاضی مناسبی برای جراحی باشد یا خیر و اینکه نحوه انجام جراحی باید به چه صورت باشد.

هدف از انجام جراحی صرع رفع تشنج یا کاهش شدت آن به کمک دارو یا بدون نیاز به مصرف آن است. در مواردی که بیماری صرع به خوبی کنترل نشده باشد می‌تواند باعث بروز عوارض و مشکلات متعددی شود شامل:

• آسیب دیدگی جسمانی در هنگام بروز تشنج
• تصادف، پرت شدن، غرق شدن و مسایلی از این دست هنگام بروز حمله تشنج
• اختلالات خلقی مثل افسردگی و عصبانیت
• ضعیف شدن حافظه و سایر مهارت‌های فکری
• اختلال در رشد کودکان
• مرگ ناگهانی که جز عوارض نادر صرع محسوب می‌شود.

روشهای بررسی بیمار قبل از جراحی:

• نوار مغز روشی است که در آن پزشک تعدادی الکترود را روی پوست سر بیمار قرار می‌دهد تا بتواند زمانی که حال وی خوب است و تشنج نکرده‌ به ثبت فعالیت الکتریکی مغز بپردازد. الگوهای فعالیت مغز می‌‌تواند نقاط کلی مغز که دچار اختلال عملکردی هستند را نشان دهد.
• نوار مغز ویدیویی نیز نوار مغز به مدت طولانی به همراه ثبت فعالیت ویدیوی مغز در هنگام بروز تشنج است. از آنجایی که پزشک سطح داروهای مخصوص صرع را کاهش می‌دهد یا به طور موقت از بیمار می‌خواهد از مصرف آنها خودداری کند مجدداً بیمار دچار تشنج خواهد شد که در این حالت برای انجام این نوع تست به بیمارستان منتقل خواهد شد. وجود ارتباط بین تغییراتی که در نوار مغز به وجود می‌‌آید در کنار حرکات بدن در زمان بروز تشنج می‌تواند به تعیین نقاطی از مغز که در تشنج کردن بیمار نقش دارند کمک کند.
• اسکن ام آر آینیز روشی است که از یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تهیه تصاویر دقیق از بافت مغز استفاده می‌‌کند و می‌‌تواند وجود سلول‌های آسیب دیده، تومور و سایر انواع ناهنجاری که باعث بروز تشنج می‌شود را مشخص نماید.

روشهای جراحی

تشنج حاصل از صرع می‌تواند به علت فعالیت غیرعادی تعدادی از سلول‌های مغز به وجود بیاید. به طور کلی نوع جراحی به محل نورون‌هایی که باعث تحریک تشنج می‌‌شوند و سن بیمار بستگی دارد. انواع جراحی صرع به شرح زیر می‌باشد.

• رایج‌ترین نوع جراحی روشی است که در آن جراح بخش کوچکی از بافت مغز را برمی‌دارد. جراح اقدام به برداشتن آن قسمت از بافت مغز می‌کند که باعث بروز تشنج می‌‌شوند. معمولا نقاطی که پزشک در انواع جراحی‌های مغز اقدام به برداشتن آن‌ها می‌‌کند شامل محل بروز تومور، آسیب دیدگی مغز یا بروز هرگونه بد شکلی در آن است. در اکثر مواقع این نوع عمل جراحی روی یکی از لوب‌های گیجگاهی انجام می‌‌شود. لوب گیجگاهی قسمتی است که وظیفه کنترل حافظه دیداری، عواطف و احساسات و درک زبان را بر عهده دارد.
• استفاده از لیزر یکی از روش‌های کم تهاجمی جراحی است که از لیزر برای هدف قرار دادن و تخریب بخش کوچکی از بافت مغز استفاده می‌شود. پزشک برای انجام این روش از اسکن ام ‌آر آی استفاده می‌نماید.
• تحریک عمیق بافت مغز روشی است که در آن جراح یک الکترود را به طور دائمی درون بافت عمیق مغز می‌کارد تا به آزاد کردن آن دسته از سیگنال‌های الکتریکی که باعث فعال شدن سلول‌های عامل تشنج می‌‌شوند کمک کند. این نوع جراحی نیز توسط اسکن ام آر آی انجام می‌شود. ژنراتوری که وظیفه ارسال امواج الکتریکی را برعهده دارد در قفسه سینه قرار داده می‌شود.
• در یکی دیگر از روش‌های جراحی یک مجموعه از اعصابی که سمت راست و چپ مغز را به هم متصل می‌کند تحت درمان قرار می‌گیرد. معمولا از این روش برای درمان کودکانی استفاده می‌‌شود که دچار فعالیت غیر عادی مغز هستند و این فعالیت از یک سمت تا سمت دیگر مغز ادامه پیدا می‌کند.
• همیسفرکتومی ‌روشی است که در آن یک بخش از مواد خاکستری مغز برداشته می‌شود. معمولاً از این روش برای نجات کودکان استفاده می‌شود که دچار تشنج هستند و این اختلال از نقاط مختلف در یک نیمکره از مغز به وجود می‌آید. به طور کلی اختلال در اوایل دوران طفولیت یا در هنگام تولد خود را نشان می‌دهد.
• نیم کره برداری عملکردی نیز یکی دیگر از روش‌های جراحی است که عمدتاً در کودکان انجام می‌شود و جراح بدون برداشتن بافت مغز به قطع کردن ارتباطات آن با سیستم عصبی بدن می‌پردازد.

نتایج جراحی

نتایج حاصل از جراحی صرع با توجه به نوع جراحی انجام شده متفاوت خواهد بود اما به طور کلی می‌توان پس از جراحی به کنترل صرع پرداخت. در رایج‌ترین روشی که برای جراحی صرع مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل برداشتن بخشی از بافت لوب گیجگاهی است معمولاً حدود دو سوم از بیماران دیگر دچار تشنج نخواهند شد. تحقیقات نشان داده است در صورتی که بیمار در یک سال اول پس از جراحی لوب گیجگاهی و مصرف دقیق داروهای خود دچار تشنج لینک به مقاله تشنج نشده باشد می‌توان گفت که حدود ۸۷ تا ۹۰ درصد تا دو سال آینده نیز دچار تشنج نمی‌شود و در صورتی که بیمار در پنج سال دوم نیز دچار تشنج نشده باشد به احتمال ۹۵ درصد تا سال پنجم پس از جراحی نیز دچار تشنج نخواهد شد و در صورتی که بیمار در سال پنجم دچار تشنج نشده باشد به احتمال ۸۲ درصد تا سال دهم نیز دچار تشنج نمی‌‌شود. در صورتی که بیمار حداقل به مدت یک سال دچار تشنج نشده باشد ممکن است پزشک مصرف داروهای ضد صرع را کاهش دهد و در نهایت به طور کامل مصرف آنها را قطع نماید. اکثر افرادی که پس از قطع مصرف داروهای ضد صرع دچار تشنج می‌‌شوند با مصرف مجدد داروهای خود دیگر تشنج نخواهند کرد.

عوارض و خطرات جراحی

نقاط مختلف مغز وظیفه انجام امور مختلف را برعهده دارند به همین دلیل خطرات و عوارض جراحی به نوع جراحی و محلی که تحت جراحی قرار می‌گیرد بستگی دارد. اعضای تیم پزشکی به بیمار برای شناسایی عوارض حاصل از جراحی صرع و روش‌هایی که برای کاهش خطر عوارض حاصل از جراحی به کار می‌روند کمک می‌کنند. عوارض جانبی و خطرات جراحی صرع به شرح زیر می‌باشد:

• مشکلات مربوط به حافظه و زبان که می‌‌تواند بر توانایی فرد برای درک و کاربرد زبان تاثیر بگذارد.
• مشکلات بینایی که میدان دید هر دو چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• افسردگی و سایر تغییرات خلق و خو که ممکن است بر ارتباطات بین فردی یا اجتماعی تاثیر بگذارد.
• سردرد
• سکته