کندروما به تومورهای خوش‌خیم مغزی گفته میشود که از غضروف ساخته شده‌اند و در زمره تومورهای نادر قرار دارند. این تومورها معمولاً به آرامی و در سینوس یا استخوان جمجمه رشد میکنند. احتمال رشد آنها در استخوان‌های کوچک دست، پا، بازو، دنده‌ها، و استخوان ران وجود دارد. اگر این تومورها در مغز و استخوان تشکیل شوند به آنها انکندروما گفته میشود در صورتی که این تومورها در سطح استخوان تشکیل شوند به آنها کندرومای پیرا استخوانی گفته میشود.
کندروما دومین نوع از تومورهای خوش خیم و شایع است که به طور برابر زنان و مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. معمولاً این تومور به صورت انکندروما بروز میکند. در این حالت تومور درون استخوان یا غضروف قرار می‌گیرد. تومور انکندروما روی سطح استخوان یا غضروف رشد میکند و شیوع کمتری دارد.
علت ایجاد
علت دقیق بروز این تومورها مشخص نیست. کندروما ۲۵ درصد انواع تومورهای خوش‌خیم استخوان را به خود اختصاص داده است. انکندروما شایع‌ترین نوع از تومورهای استخوانی است که در دست به وجود می‌آید و مردان و زنان را به طور برابر درگیر میکند. احتمال بروز این تومورها در هر سنی وجود دارد اما معمولاً در سن ۳۰ تا ۴۰ سالگی به وجود می‌آید. کندروسیتومای پروسیتوسیل بسیار نادر است و معمولاً رشد سریع است و منجر به بروز علائم متعددی میشود این امر باعث شده است امکان شناسایی زود هنگام آن وجود داشته باشد.
علائم
کنوروما به آهستگی رشد میکند و میتواند مدت بسیار طولانی بدون هیچ‌گونه علائمی به رشد خود ادامه دهد. معمولاً این تومورها در حین معاینه و بررسی سایر اختلالات شناسایی می‌‌شوند. برخی از علائم این تومورها عبارتند از:
- ایجاد توده یا برآمدگی
- سردرد
- تورم
- اختلالات بینایی
در برخی موارد ممکن است کندروما به یک تومور سرطانی بدخیم تبدیل شود که در این شرایط کندروسارکوما گفته میشود. علائم کندروسارکوما در قاعده جمجمه عبارتند از:
- سردرد
- اختلالات شنوایی
- تورم
- اختلالات بینایی
تشخیص
پزشک علاوه بر بررسی دقیق سابقه پزشکی و انجام معاینه جسمانی از روش‌های تشخیصی زیر برای تایید وجود کندروما استفاده خواهد کرد:
- عکسبرداری با اشعه ایکس: یک روش تشخیصی است که از انرژی نامرئی الکترومغناطیسی برای تهیه تصاویری از بافت‌های داخلی استخوان و سایر اعضای بدن استفاده میکند.
- اسکن ام آر آی: این نوع اسکن میتواند به تشخیص تومورهای که در عکسبرداری ساده مشاهده نمی‌‌شوند کمک کند.
- سی تی اسکن: میتواند تصاویر دقیقی از نقاط مختلف مغز از قبیل استخوان، عضلات، چربی، و سایر اجزای مغز تهیه کند.
- اسکن استخوان: یک روش عکسبرداری هسته‌ای است که میتواند وجود اختلالاتی مانند تغییرات تحلیل برنده و آرتروز مفاصل، بیماری‌های استخوان، تومور، و علل درد و التهاب استخوان را نشان دهد.
- شمارش کامل سلول‌های خون در این روش اندازه، تعداد، و تکامل سلول‌های مختلف خون به طور کامل بررسی میشود.
درمان
برای درمان این نوع از تومورهای قاعده جمجمه و مجرای سینوس ممکن است روش‌های زیر توسط پزشک مطرح شود:
جراحی اندوسکوپیک
جراحی کم‌تهاجمی اندوسکوپیک تومور آخرین پیشرفت به دست آمده در فناوری اندوسکوپیک است. در این روش قبل از عمل به کمک سی‌تی‌اسکن تصاویر سه‌بعدی از تومور تهیه میشود. سپس جراح میتواند بافت موردنظر که نیاز به تخلیه دارد را مشخص نمایند و سایر بافت‌های سالم مغز را حفظ کند. در این روش نیز همانند سایر روش‌های اندوسکوپیک نیازی به ایجاد برش یا برداشتن بخشی از بافت مغز برای دستیابی به نقطه مورد نظر نیست.
جراحی باز
علاوه بر روش‌های جراحی کمتهاجم، جراحی باز قاعده جمجمه یکی دیگر از روش‌های قدیمی جراحی مغز محسوب میشود که پزشک با استفاده از روش‌های قدیمی به انجام آن می‌پردازد و یک برش کوچک را در جمجمه به وجود می‌آورد، گاهی اوقات پزشک از این روش در کنار سایر روش‌های جراحی نوین استفاده میکند که با تهاجم کمتری همراه هستند. در صورت امکان پزشک یک برش کوچکتر را در سر ایجاد میکند و اندوسکوپ، لوله باریکی که یک چراغ قوه و دوربین وصل شده است، را وارد سر بیمار می‌نماید به کمک وسایل جراحی که از طریق اندوسکوپ وارد سر شدن به انجام عمل می‌پردازد. متخصص مغز و اعصاب میتواند با تکیه بر تخصصی که در زمینه روش‌های کم‌تهاجمی قدیمی دارد بهترین طرح درمانی را برای هر بیمار مشخص کند.
پرتودرمانی
در پرتو درمانی از ذرات پرقدرت انرژی یا امواج پرتویی برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی استفاده میشود. از پرتو درمانی به علت خاصیتی که در تخریب انواع سلول‌های سرطانی دارد استفاده میشود. این روش درمانی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی کرده است امروزه پزشک میتواند با استفاده از تصاویر سه‌بعدی دست آمده از اسکن ام آر آی، التراسوند، و سی‌تی‌اسکن به طور دقیق سلول‌های سرطانی را هدف قرار دهد و ضمن حفظ بافت‌های سالم مجاور از دز قوی و موثر استفاده کند. خستگی و مشکلات پوستی از عوارض جانبی پرتو درمانی هستند و زمانی بروز میکنند که بافت سالم به همراه بافت سرطانی تخریب شده باشد. عوارض جانبی حاصل از پرتو درمانی بر اساس محل تشکیل تومور متفاوت هستند. در مواردی که دسترسی به تومور سرطانی دشوار باشد و پزشک نتواند از طریق عمل جراحی به تخلیه آن بپردازد دستور انجام پرتو درمانی را خواهد داد. شیمی درمانی میتواند آثار مثبت حاصل از پرتو درمانی را تقویت کند.
تعداد زیادی از بیماران می‌‌توانند پس از انجام جراحی مغز به منزل برگردند که این مسئله باعث تعجب آنها میشود. در رادیوسرجری گاما نایف از صدها پرتو گاما برای هدف قرار دادن و درمان سلول‌های سرطانی استفاده میشود. در این روش ریسک آسیب‌دیدگی بافت سالم مجاور کاهش می‌‌یابد و در نتیجه بیمار درد کمتری را احساس میکند، دوران بهبودی کوتاه‌تر است، و بافت اسکار روی پوست او تشکیل نمیشود. در این روش برخلاف عنوانی که برای آن به کار رفته است از هیچ گونه چاقویی یا برشی استفاده نمیشود. بیمار میتواند طی مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت فعالیت‌های روزمره خود را شروع نماید. در این باره می‌توانید اطلاعات بیشتر را از پزشک خود دریافت کنید.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهای قوی برای متوقف کردن یا کند کردن سرعت رشد سلول‌های سرطانی استفاده میشود. پزشک بر اساس نوع سرطان و میزان پیشرفت آن از یک یا چند دارو به صورت ترکیبی استفاده میکند. معمولاً این روش درمانی به صورت وریدی انجام میشود اما به صورت قرص و محلول نیز در دسترس بیماران قرار دارد. داروهای شیمی درمانی سلولهایی را هدف قرار می‌‌دهند که به سرعت در حال تولید سلول‌های مشابه هستند و باعث پخش شدن سرطان می‌‌شوند. در این روش تفاوت بین سلول‌های سالم و سرطانی برای دارو قابل تشخیص نیست بنابراین سلول‌های سالم نیز از بین می‌روند که این امر باعث بروز علائم حاصل از درمان نظیر خستگی، درد، تهوع، استفراغ، یبوست، و اختلالات خونی میشود. نوع و شدت عوارض جانبی به محل تشکیل تومور بستگی دارد.
دورنمای بیماران
آینده بیماران مبتلا به کندروما یا انکندروما بر اساس موارد زیر در افراد مختلف متفاوت است:
- شدت بیماری
- اندازه و محل تومور
- بدخیم بودن تومور و تحلیل رفتن بافت
- سن و سلامت عمومی بیمار
- تحمل داروها و روش‌های درمانی توسط بیمار
به طور کلی این نوع تومورها باعث بروز هیچ‌گونه علامتی نمیشود و معمولاً با اتمام رشد و تکامل جمجمه به صورت خود به خود از بین می‌روند. از آنجایی که احتمال سرطانی شدن این تومورها وجود دارد پس از تشخیص تومور انجام معاینات روتین ضروری خواهد بود.
